Kawka zwyczajna, kawka jest średnim ptakiem synantropijnym z rodziny krukowatych (Corvidae). Kawka ta jest blisko spokrewniona z kawką srokatą (Coloeus dauuricus), z którą włączana jest do podrodzaju Coloeus w obrębie rodzaju Corvus. Jednak część badaczy włącza obydwa te gatunki bezpośrednio do rodzaju Corvus. U kawki zwyczajnej wyodrębniono 4 podgatunki różniące się miejscem występowania i drobnymi różnicami w barwie upierzenia. Kawki zwyczajne zamieszkują Europę, zachodnią Azję po Kaszmir i Mongolię oraz Afrykę północną. W Polsce można spotkać aż trzy podgatunki kawki. Prawie osiadła, w większości kraju gniazdująca forma to Coloeus monedula spermologus, którą na północnym wschodzie kraju stopniowo zastępuje podgatunek C. m. soemmerringii. Podgatunek ten, razem z nominatywnym (Coloeus monedula monedula), jeszcze bardziej północnym, nawiedza nasz kraj w sezonie jesienno-zimowym. To właśnie te dwa północne podgatunki łączą się w stada z gawronami i masowo nocują w wielu miastach. W przeciwieństwie do podgatunku lęgowego, który jest osiadły, oba północno-wschodnie odbywają odległe wędrówki.
Kawki były pierwotnie mieszkankami skupisk starych, dziuplastych drzew i szczelin skalnych. Po drugiej wojnie światowej zaczęły jednak stopniowo wnikać do miast zniszczonych w czasie działań wojennych. Zrujnowane miasta przypominały kawkom ich naturalne siedliska, to jest rumowiska skalne. Obecnie w centrach wielkich miast kamienice wypierane są stopniowo przez wieżowce, dlatego od pewnego czasu kawki zaczęły się wycofywać na ich obrzeża. Ptaki te obecnie stały się gatunkiem synantropijnym, to znaczy że żyją w pobliżu człowieka, gdzie znajdują wiele dogodnych miejsc do gniazdowania i obfite źródła pożywienia. Obecnie kawki osiedlają się w pobliżu skalistych zboczy, starych budynków, w lasach, na polach z dojrzałymi drzewami, w miastach i wioskach, gdzie są stare domy z kominami. W Polsce kawka jest pospolitym ptakiem lęgowym i zimującym. W polskich miastach ptak ten występuje stosunkowo licznie, natomiast w wielu miastach niemieckich kawki są już rzadkością.
Kawka ma wielkość gołębia. Długość jej ciała wynosi 30-33 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 67 cm, a masa 200-250 g. Upierzenie gniazdującego u nas podgatunku jest w zasadzie czarne. Szary jest tylko kark i głowa. Na głowie kawka ma czarną czapeczkę. Kawki mają mocny czarny dziób, a ich perłowobiałe tęczówki wyraźnie kontrastują z resztą upierzenia. Samce nie różnią się ubarwieniem od samic. Młode osobniki mają wyraźnie niebieskie tęczówki, matowe upierzenie i brakuje im siwego nalotu na piórach karku. Barwa tęczówek szybko jednak zmienia się w srebrzystą, jak u ptaków dorosłych.
Kawki są najbardziej roślinożerne spośród naszych krukowatych. Pożywienia szukają chodząc po ziemi. Zjadają owady i ich larwy, dżdżownice, pędraki, robaki, ślimaki, opadłe owoce, dojrzałe i na wpół dojrzałe nasiona, odpadki ze śmietników, rzadziej drobne gryzonie i lęgi małych ptaków takich jak szpaki, jerzyki i wróble.
Kawki są bardzo towarzyskie. Bytują w koloniach. Łączą się w długotrwałe, monogamiczne związki. Obydwoje partnerzy zawsze przebywają blisko siebie. Razem żerują, razem nocują, a kiedy przebywają w stadzie, też trzymają się razem. Kawki mają rozbudowaną chierarchię społeczną. Samiec zajmujący określoną pozycję w kolonii łączy się z samicą zajmującą tę samą co on pozycję. Kiedy samiec spadnie w chierarchii na niższe miejsce, dobiera sobie partnerkę z tej samej warstwy społecznej, w której obecnie sam się znajduje. Niektóre źródła podają, że kawki łączą się w pary na całe życie. Możliwe więc, że część kawek po utracie partnera nie szuka sobie nowego. Młode kawki dziedziczą pozycję społeczną po rodzicach. Oto jeszcze jeden fakt z życia społecznego kawek, który opisuje Andrzej Kruszewicz w swojej książce pod tytułem "Ptaki Polski". Początkowo młodziutkie kawki przyniesione do Azylu dla Zwierząt w Warszawie karmią wolontariusze kulkami ulepionymi z mieszaniny jajka na twardo, twarogu, ugotowanej kaszy i makaronu. Potem starsze kawczęta próbują karmić młodsze, a na dodatek z okolicy przylatują dorosłe kawki, które prawdopodobnie straciły własne lęgi i zaspokajają instynkt macierzyński, dokarmiając młode przez oczka siatki woliery w Azylu.
Stada kawek są bardzo głośne. Tylko przy gnieździe ptaki zachowują się bardzo ostrożnie i nie hałasują. Zimą nasze kawki przyłączają się do stad gawronów i kawek przylatujących z północy i wschodu, i wspólnie żerują. Czynią przy tym niesamowity rwetes.
Od wczesnej wiosny kawki zaczynają myśleć o budowie gniazda. Wybierają odpowiednie miejsce i starają się je obronić przed innymi ptakami. Później zaczyna się znoszenie budulca. Czasem kawki, które mają upatrzone miejsce, przez całą zimę krzątają się koło niego, i znoszą budulec, żeby pokazać innym konkurentom, że to miejsce jest już zajęte. Pierwotnie kawki gniazdowały w szczelinach skalnych i dziuplach drzew. Obecnie budują swoje gniazda również w szczelinach budynków, w przewodach wentylacyjnych i kominowych. Mogą też zajmować gniazda gawronów, odpowiednie skrzynki lęgowe, a nawet zakamarki pracujących maszyn górniczych. Znane są również kolonie lęgowe kawek w wapiennych brzegach Wisły czy wyrobiskach kopalń odkrywkowych. Gniazdo jest konstrukcją z patyków, wyklejoną błotem, wyścieloną sierścią i piórami.
Zwykle w połowie kwietnia samica składa4-6 jaj. Jaja są sinozielone z niebieskim odcieniem. Wysiadywanie jaj jest obowiązkiem samicy i trwa przez ok. 18 dni. Samce w tym czasie nocują poza gniazdem, ale w ciągu dnia regularnie odwiedzają swoje partnerki, dostarczając im pokarmu. Jeżeli kolonia lęgowa kawek jest dostatecznie duża, to w okresie wysiadywania jaj przez samice samce tworzą w pobliżu specyficzne stada noclegowe w koronach wysokich drzew. Młode kawki opuszczają gniazdo mniej więcej po miesiącu. Obowiązkiem rodziców, oprócz dokarmiania młodych kawek, jest nauczenie potomstwa przestrzegania zasad życia społecznego, samodzielnego zdobywania pożywienia i unikania drapieżników. Po stracie lęgu pary z reguły przystępują do powtórnego, ale tylko do połowy maja. Bardzo niewielka liczba par przystępuje do drugiego lęgu po odchowaniu piskląt z pierwszego. Młode kawki zaręczają się już pierwszej jesieni, ale do rozrodu przystępują dopiero w trzecim roku życia.