Nadrodzaj: Mergini - Kaczki morskie

Rodzaj: Somateria

• Edredon

Rodzaj: Mergellus

• Bielaczek

Rodzaj: Histrionicus

• Kamieniuszka

Rodzaj: Clangula

• Lodówka

Rodzaj: Melanitta

• Markaczka
• Uhla

Rodzaj: Mergus

• Nurogęś

Edredon - Somateria Mollissima

Edredon, ptak z rzędu blaszkodziobych, rodziny kaczkowatych, jest jedną z największych kaczek nurkujących. W poszukiwaniu pokarmu, na który składają się mięczaki, skorupiaki, szkarłupnie i inne morskie zwierzęta denne, nurkuje nawet na głębokość 10 m. Zamieszkuje arktyczne wybrzeża Europy, Azji i Ameryki Północnej.

Kaczka ta ma krępą budowę, dużą głowę i charakterystyczny stożkowaty dziób. Samica edredona jest cała ciemnobrązowa. Dorosły samiec w szacie godowej jest czarno-biały z zieloną plamą na głowie i żółtopomarańczową piersią.

Gnieździ się w koloniach liczących do kilku tys. par. Budowaniem gniazda zajmuje się samica, która wyściela je ciepłym i delikatnym puchem wyskubywanym ze swojej piersi. Dla zwiększenia bezpieczeństwa zniesionych jaj, samica edredona spryskuje je cuchnącymi odchodami. Po ok. 28 dniach wylęgają się młode. Pisklęta całej kolonii łączą się w tzw. "szkółkę", którą opiekują się wszystkie dorosłe osobniki. Gniazda są wykorzystywane przez ptaki tylko do momentu wyklucia się piskląt. Potem młode przebywają z matką w pobliżu wody.

Ze względu na spadek liczebności tego gatunku, spowodowany nadmiernym pozyskiwaniem przez ludzi puchu z gniazd edredonów do wyrobu wyjątkowo lekkich i ciepłych śpiworów, kurtek i kołder, kolonie lęgowe tych ptaków objęto szczególną ochroną. W Polsce Najwięcej edredonów można zobaczyć na wybrzeżu morskim, gdzie część z nich pozostaje przez całą zimę.

Bielaczek - Mergellus Albellus

Bielaczek, ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Występuje w Europie od północnej Skandynawii przez północną Azję do Morza Ochockiego i Kamczatki. Zamieszkuje większe rzeki i jeziora w pobliżu lasów. Zimuje w zachodniej i południowej Europie, południowej Skandynawii, południowej i wschodniej Azji.

W upierzeniu godowym samca przeważa barwa biała, czarne są: plamy wokół oczu i po bokach potylicy, plecy. Barkówki i lotki, boki ciała i ogon są popielate, drobno prążkowane. Samica ma wierzch głowy rdzawobrązowy, białą szyję, brązowy grzbiet, boki ciała i pierś popielate.

Bielaczek osiąga 42 cm długości i 68 cm rozpiętości skrzydeł. Pokarm zdobywa podczas nurkowania. Żywi się rybami, różnymi bezkręgowcami wodnymi i pokarmem roślinnym.

Gnieździ się w dziuplach wysokich drzew liściastych. Samica znosi 6-10 jaj, wysiadywanych przez 26-28 dni.

W Polsce bielaczek jest ptakiem przelotnym i zimującym na północy kraju. Gatunek jest objęty ochroną.

Kamieniuszka - Histrionicus Histrionicus

Kamieniuszka, ptak z rodziny kaczkowatych, z rzędu blaszkodziobych. Występuje w Ameryce Północnej, na Grenlandii, Islandii i w północno-wschodniej Syberii. Zamieszkuje górskie jeziora, rzeki i potoki, a w zimie skaliste wybrzeża.Zimuje na wybrzeżach Atlantyku i Pacyfiku.

U tego gatunku występuje znaczny dymorfizm płciowy w upierzeniu godowym. Samiec ma głowę i szyję niebieskawe z białymi, sierpowatymi plamami, boki ciała rudawe, a spód łupkowoszary. Kamieniuszka Osiąga 43 cm długości i 65 cm rozpiętości skrzydeł. Żywi się drobnymi bezkręgowcami wodnymi chwytanymi w czasie nurkowania.

Gnieździ się w niewielkich koloniach na terenie skalistym. Samica znosi 3-10 jaj, które wysiaduje sama i sama też opiekuje się pisklętami.

Lodówka - Clangula Hyemalis

Lodówka, ptak z rodziny kaczkowatych, z rzędu blaszkodziobych. Występuje w strefie tundry Ameryki Północnej, Europy i Azji. Zamieszkuje jeziora, stawy, wolno płynące wody, rozlewiska rzek, wybrzeża lądów i wysp. Zimuje na osłoniętych zatokach wybrzeży Wielkiej Brytanii, Islandii, Grenlandii, Ameryki Północnej i wschodniej Azji. W ostatnich latach Zatoka Gdańska stała się jednym z najważniejszych zimowisk lodówek w całej Europie.

Samiec jest nieco większy od samicy i osiąga 50 cm długości ciała, a charakterystyczną jego cechą są długie, ostro zakończone sterówki ogona. Godowe upierzenie ciała samca jest białopopielate z czekoladowymi plamami i przepaskami. Głowa jest biało-brązowo-kremowa, a dziób - brązowo-pomarańczowy. Najbardziej charakterystyczną ozdobą jest wyjątkowo długi ogon sterczący często prawie pionowo w górę. W okresie godowym samiec wydaje głośne jodłujące okrzyki. Samica jest skromniej ubarwiona, w większości jest koloru brązowego. Rysunek upierzenia jest zmieniany 4 razy w ciągu roku u obu płci (upierzenie letnie, jesienne, zimowe i polęgowe), przy czym zawsze na biało pozostają upierzone boki głowy i ciała, a zmienia się układ brązowych i czarnych fragmentów szyi i grzbietu.

Lodówka odżywia się pokarmem roślinnym i drobnymi bezkręgowcami wodnymi wyławianymi z głębokości nawet 60 m. Może przebywać pod wodą ok. jednej minuty.

Lodówka gniazduje w suchym zagłębieniu ziemi w pobliżu wody. Samica składa 6-7 jaj, które wysiaduje 24 dni i następnie sama opiekuje się potomstwem.

W Polsce lodówki spotykane są licznie w czasie zimowych przelotów na wybrzeżu Bałtyku. Gatunek chroniony.

Markaczka - Melanitta Nigra

Markaczka - niegdyś nazywana kaczką czarną - ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Występuje w Arktyce i północnych rejonach Eurazji i Ameryki Północnej. Zamieszkuje tereny podmokłe z jeziorami oraz rozlewiska rzek. Zimuje w ujściach rzek i zatokach Bałtyku i Morza Północnego.

Samiec jest ubarwiony czarno, samica brązowa z jaśniejszą szyją. Charakterystyczną cechą samca jest żółtopomarańczowa plama na dziobie oraz duża narośl u jego nasady.

Markaczka odżywia się głównie małżami i innymi bezkręgowcami wodnymi oraz pokarmem roślinnym. Jest gatunkiem wędrownym. W Polsce jest spotykana na wybrzeżu od października do kwietnia.

Uhla - Melanitta Fusca

Uhla, ptak z rodziny kaczkowatych, z rzędu blaszkodziobych, wielkością zbliżony do kaczki krzyżówki. Samiec uhli w czasie toków jest jednolicie smolistoczarny. Dziób ma żółty, a na piórach skrzydeł ma białe lusterko. Samica jest cała brązowawa, z białymi plamkami na głowie i białym lusterkiem na skrzydłach.

Uhle gnieżdżą się na jeziorach w tundrze i tajdze, a najbliższe lęgowiska znajdują się w Norwegii. Zimę zaś spędzają na morzu. Wielkie stada tych kaczek gromadzą się w zimie na Bałtyku. Większość z nich zimuje na otwartym morzu z dala od lądu. Uhle pojawiają się też w głębi lądu na większych zbiornikach wodnych.

Uhle żywią się małżami i skorupiakami, które łowią, nurkując aż do dna. Potrafią nurkować na głębokość kilkudziesięciu metrów i są najlepiej nurkującymi kaczkami.

Nad polskimi wodami uhle pojawiają się późną jesienią i zimą. Niektór osobniki zostają u nas na zimę. Nie przystępują w Polsce do lęgów i nie można żadnej z nich zobaczyć latem.

Nurogęś - Mergus Merganser

Nurogęś, ptak z rodziny kaczkowatych z rzędu blaszkodziobych. Zasięgiem swojego występowania obejmuje północne obszary Europy, Azji i Ameryki Północnej. Zamieszkuje okolice dużych jezior i głębokich rzek o stromych brzegach porośniętych starymi drzewami. Osiąga 72 cm długości i 95 cm rozpiętości skrzydeł. Charakterystyczną cechą jestdługi, wąski, zaopatrzony w wyrostki (ząbki) po bokach, haczykowato zakończony czerwony dziób. W okresie godowym samiec ma głowę i górną część szyi upierzoną czarno z zielonawym połyskiem, ozdobioną skierowanym do tyłu czubkiem, dolna część szyi i spód ciała są białe, grzbiet - czarny. Samica jest brunatnoszara. Nurogęś odżywia się rybami i bezkręgowcami wodnymi chwytanymi podczas nurkowania na głębokości do 4 m.

Gnieździ się w dziuplach starych drzew, norach lub szczelinach skalnych.Może się też zagnieździć między korzeniami wywróconego drzewa lub w odpowiedniej bódce lęgowej. W kwietniu-maju samica składa 7-15 jaj, które wysiaduje przez ok. 28 dni. Pisklęta wkrótce po wykluciu są prowadzone przez matkę do wody. Kilka pierwszych dni życia spędzają na grzbiecie matki.,

W Polsce nurogęś należy do gatunków ptaków nielicznych lęgowo, głównie na północy kraju. Podlega ochronie gatunkowej.