Nadrodzaj: Aythyini - Grążyce

Rodzaj: Aythya

• Czernica
• Głowienka
• Ogorzałka
• Podgorzałka

Rodzaj: Netta

• Hełmiatka

Czernica - Aythya fuligula

Czernica, kaczka czernica, ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Występuje w Eurazji, od Islandii po Kamczatkę. Zimuje w południowej Europie, północno-wschodniej Afryce i południowej Azji. Zamieszkuje stawy, jeziora i starorzecza z bogatą roślinnością przybrzeżną i otwartym lustrem wody.

Kaczka ta osiąga 44 cm długości i 72 cm rozpiętości skrzydeł oraz ok. 1 kg wagi. Samiec jest nieco większy od samicy i w szacie godowej ma głowę, szyję, grzbiet, skrzydła oraz ogon i pierś czarne, z metalicznie purpurowym połyskiem, boki i podbrzusze białe, żółte oczy, dziób i nogi niebieskawo szare. Charakterystyczną, bardzo dekoracyjną ozdobą jest długi, miękki czubek zwisający z tyłu głowy. Samiec eksponuje go podczas toków, potrząsając głową. Poza okresem godowym kaczor ma upierzenie ciemnobrązowe bez połysku. Samica jest brązowoczarna z jaśniejszymi, ciemniej prążkowanymi bokami, nasada dzioba jest otoczona charakterystyczną jasną obwódką.

Czernica żeruje podczas nurkowania. Nurkuje zazwyczaj na głębokość do 2 m, ale może dotrzeć nawet na głębokość 12-14 m. Żywi się głównie mięczakami i innymi drobnymi bezkręgowcami wodnymi oraz roślinami wodnymi i ich nasionami.

Gnieździ się na zarośniętych brzegach zbiorników wodnych lub pływających kożuchach roślinnych. Wykorzystuje też wyspy powstałe na stawach hodowlanych. Czernice gnieżdżą się tam w dużym zagęszczeniu, więc często jedno gniazdo od drugiego oddalone jest zaledwie o kilka metrów. Czernica wyprowadza 1 lęg w roku. Samica znosi 3-20 jaj, które wysiaduje przez 23-25 dni. Samotnie opiekuje się pisklętami, które opuszczają gniazdo już w dwanaście godzin po wykluciu. Zdolność lotną uzyskują w wieku 7 tygodni. W Polsce gnieździ się na północy kraju. Chroniona.

Głowienka - Aythya ferina

Głowienka,, ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Osiąga rozpiętość skrzydeł 70 cm i długość ciała do 45 cm. Występuje w Europie środkowej i wschodniej, od Wysp Brytyjskich po Morze Kaspijskie. Zimuje w zachodniej i południowej Europie, południowej i wschodniej Azji i Afryce. Zamieszkuje większe stawy i jeziora z gęsto zarośniętymi brzegami.

Odżywia się roślinami wodnymi i drobnymi bezkręgowcami wyszukiwanymi podczas nurkowania na głębokość ok. 3 m.

Gniazdo zakłada wśród gęstej roślinności przybrzeżnej, używając suchych traw i turzyc do jego budowy. Samica składa 6-15 jaj i wysiaduje je sama przez ok. 25 dni. Wyprowadza jeden lęg w roku.

W Polsce jest dość licznym ptakiem lęgowym na Pojezierzu Mazurskim i Szczecińskim. Ptaki te są objęte ochroną gatunkową.

Hełmiatka - Netta rufina

Hełmiatka, ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych, osiągający długość ciała do 56 cm. Występuje w południowej i środkowej Europie oraz Azji Centralnej. Zamieszkuje większe stawy i jeziora z bujną roślinnością przybrzeżną. Odżywia się pokarmem roślinnym i drobnymi zwierzętami wodnymi wydobywanymi podczas nurkowania lub gruntowania płytszych wód.

Samiec w okresie godowym ma głowę ozdobioną puszystym, rdzawym "hełmem" uformowanym z nastroszonych piórek. Samica, jak większość kaczek, ma ubarwienie szarobrązowe, maskujące ją podczas wysiadywania jaj. Hełmiatki gnieżdżą się na pływających kożuchach roślin wodnych i w kępach trzcin. Samica składa 6-10 jaj, które sama wysiaduje przez 28 dni.

W Polsce kaczka ta należy do gatunków sporadycznie lęgowych na Pojezierzu Mazurskim. Jest objęta ochroną gatunkową.

Ogorzałka- Aythya marila

Ogorzałka, ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Występuje w północnych rejonach Europy, Azji i Ameryki Północnej. Zamieszkuje jeziora tundry, lasotundry i tajgi obficie zarośnięte roślinnością wodną.

Ogorzałka Osiąga 45 cm długości ciała i 75 cm rozpiętości skrzydeł. Kaczor w upierzeniu godowym ma czarno zabarwioną głowę z zielonkawym połyskiem, czarną pierś i podogonie, popielaty grzbiet, biały brzuch i boki. Kaczkaa ma upierzenie kasztanowobrunatne z szeroką, białą otoczką wokół nasady dzioba.

Ogorzałki żerują podczas nurkowania, zjadając rośliny i drobne bezkręgowce wodne.

Kaczka ta zakłada gniazdo na ziemi wśród roślinności przybrzeżnej. Samica składa 6-13 jaj, które sama wysiaduje przez 24 dni i samotnie opiekuje się potomstwem. Młode już po kilku godzinach od wyklucia pływają i nurkują, a zdolność do lotu uzyskują po 7-8 tygodniach.

W Polsce ptaki te obserwować można na północy kraju w czasie zimowych przelotów. Gatunek ten jest objęty ochroną.

Podgorzałka- Aythya nyroca

Podgorzałka (Aythya nyroca), ptak z rodziny kaczkowatych, rzędu blaszkodziobych. Występuje w południowo-wschodniej Europie, Azji i północnej Afryce. Zamieszkuje śródlądowe zbiorniki wodne obficie zarośnięte roślinnością brzegową. Odżywia się głównie pokarmem roślinnym.

Upierzenie obu płci podobne: rdzawokasztanowate z białym podogoniem, skrzydła brunatno-czarne z białym lusterkiem i czarnym, metalicznie połyskującym obramowaniem. Dziób i nogi ciemnoszare. Podgorzałka osiąga długość 40 cm, rozpiętość skrzydeł 70 cm, masę - 0,7 kg.

Gniazduje na brzegu wśród gęstej roślinności. Samica składa 6-14 jaj, które wysiaduje przez ok. 28 dni.

Należy do ptaków wędrownych. Zimuje w południowej Europie, Afryce i południowej Azji. Objęta ochroną gatunkową.