Rodzina: Pelikanowate - Pelecanidae
Rodzina: Pelikanowate - Pelecanidae|
Pelikany (Pelecanidae), rodzina ptaków z rzędu pełnopłetwych, obejmuje 7 gatunków. Do najbardziej znanych gatunków tej rodziny należą: pelikan baba (Pelecanus onocrotalus), pelikan kędzierzawy (Pelecanus crispus) i pelikan brunatny (Pelecanus occidentalis). Występują głównie w południowych rejonach klimatu umiarkowanego, w strefie podzwrotnikowej, zwrotnikowej i tropikalnej. Zamieszkują wybrzeża morskie, brzegi większych rzek i jezior.
Są to duże ptaki osiągające długość ciała 127-170 cm, wagę - 2,5-15 kg, i rozpiętość skrzydeł - 200-280 cm. Pelikany mają długą szyję oraz długi spłaszczony dziób zakończony mocnym hakiem. Nogi ich są krótkie, palce spięte błoną pławną, a skrzydła - długie i szerokie. Cechą charakterystyczną tej rodziny jest duża, rozciągliwa kieszeń skórna pod żuchwą, której długość wynosi ok. 50 cm, pojemność 12 litrów. Należą do znakomitych lotników i nurków. Upierzenie ciała obu płci jest jednakowe, przeważnie białe. Ptaki te odżywiają się rybami, mięczakami i skorupiakami. Niektóre gatunki łowią zdobycz zespołowo, chwytając ją pod powierzchnią wody lub nurkując z powietrza. Pelikany gnieżdżą się kolonijnie na drzewach, brzegach morskich lub wysepkach rozlewisk rzek. W budowie gniazda uczestniczą oboje partnerzy. Samiec znosi materiał, samica układa gniazdo, następnie znosi 1-4 jaja, które wysiadują oboje rodzice przez 28-31 dni. Młode przebywają pod opieką rodziców 50-70 dni. |
Pelikan baba (pelikan różowy) - duży ptak wodny z rzędu pełnopłetwych (Pelecaniformes), rodziny pelikanowatych (Pelecanidae) - występuje na niektórych obszarach w Afryce Południowej i Wschodniej, na Bliskim Wschodzie, Subkontynencie Indyjskim, nad Morzem Kaspijskim, Aralskim, nad jeziorem Bałchasz, w górnym biegu Irtyszu, i w delcie Dunaju. Zamieszkuje tereny podmokłe, delty rzek, jeziora z wyspami lub szerokim pasem trzcin, zalewy, rzadziej morskie wybrzeża.
Upierzenie tych ptaków jest białe, w okresie godowym z różowym nalotem. Na głowie pióra tworzą czub, na piersi i wokół oczu występują żółte plamy, lotki pierwszorzędowe są czarne, a drugorzędowe - czarne od spodu i białe z wierzchu. Dziób ma barwę niebieską, a torba - żółtą. Młode są z wierzchu brunatne, od spodu jasne, a dziób i torba są niebieskie. Dorosłe pelikany różowe osiągają średnio: długość ciała ok. 160-165 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 240 cm i wagę ok. 10 kg. Samce są większe od samic. Pelikany różowe żywią się przede wszystkim rybami.
Ptaki te tworzą kolonie, gniazda zakładają na ziemi lub na drzewach. Gniazdo jest platformą zbudowaną z udeptanych roślin wodnych (najczęściej trzciny) i błota. Samica składa 1 lub 2 jaja, które na zmianę wysiadują oboje rodzice przez ok. 29 dni. Młode są gniazdownikami i pozostają w gnieździe pod opieką obojga rodziców.
W Polsce ptaki te pojawiają się wyjątkowo. W lipcu 2004 r. pelikan różowy pojawił się na Podkarpaciu, co wzbudziło zdziwienie okolicznych mieszkańców, którzy myśleli, że to jakiś dziwny, duży bocian. Pelikany różowe są pod ochroną.
| posłuchaj | typ pliku | rozmiar |
|---|---|---|
| Pelikan Różowy | mp3 | 23 kb |
Pelikan kędzierzawy - duży, wędrowny ptak wodny z rodziny pelikanowatych (Pelecanidae), rzędu pełnopłetwych (Pelecaniformes), gnieździ się w południowo-wschodniej Europie przez Azję aż do Chin. Do połowy XIX w. gniazdował na Węgrzech. Zimuje w południowej Azji. Zasiedla rozlewiska, duże jeziora, delty rzek z dużą ilością wysepek lub szerokim pasem trzcin, rzadziej wybrzeża mórz.
Upierzenie ciała tych pelikanów jest białe z szaroniebieskim nalotem; pokrywy skrzydłowe są srebrne, lotki pierwszorzędowe czarne, drugorzędowe szare; na głowie i szyi nastroszone (kędzierzawe) pióra tworzą czub. Długi i masywny dziób jest żółty, a nogi są szare. W szacie godowej worek skórny pod żuchwą jest pomarańczowożółty, a w spoczynkowej - różowy. Dodatkowo w okresie godowym na piersi widnieje żółta plama. Osobniki młode są brązowe, z brudnobiałym brzuchem. Samice są zwykle mniejsze od samców. Pelikan kędzierzawy osiąga długość ciała ok. 160-180 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 3 m i wagę ok. 10-13 kg. Pelikany te żywią się głównie rybami.
Pelikany kędzierzawe gnieżdżą się kolonijnie. Gniazdo jest płaską platformą z udeptanych roślin wodnych, umieszczone na drzewie lub na ziemi. Samica składa 1-2 jaja, które wysiaduje na zmianę z samcem przez 30-34 dni. Ptaki te są gniazdownikami, więc ich pisklęta przez pewien czas są karmione przez rodziców. Młode uzyskują dojrzałość płciową w wieku ok. 3-4 lat.
W Polsce ptaki te pojawiają się sporadycznie. Objęte są ścisłą ochroną.
| posłuchaj | typ pliku | rozmiar |
|---|---|---|
| Pelikan Kędzierzawy - Pelecanus crispus | mp3 | 23 kb |