przy otwarciu strony odezwał się wodnik

Rodzina: Chruściele - Rallidae

Rodzaj: Rallus

• Wodnik

Rodzaj: Fulica

• Łyska

Rodzaj: Crex

• Derkacz

Rodzaj: Porzana

• Karliczka
• Kureczka zielonka, zielonka
• Kureczka nakrapiana, kropiatka

Rodzaj: Gallinula

• Kurka wodna, kokoszka wodna

Rodzaj: Porphyrio

• Modrzyk

Wodnik - Rallus aquaticus

Wodnik, średni ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), występuje w czterech podgatunkach. Podgatunek Rallus aquaticus aquaticus zamieszkuje Europę, Afrykę Północną oraz zachodnią Azję; zimuje w południowej Europie, Afryce i Turkmenistanie. Podgatunek Rallus aquaticus hibernans jest osiadłą populacją na Islandii. Podgatunek Rallus aquaticus korejeqi zamieszkuje obszar od wybrzeży morza Aralskiego i Bałchaszu po Iran, Kaszmir i środkowe Chiny; zimuje w Azji południowej od Iraku po Chiny. PodgatunekRallus aquaticus indicus zamieszkuje Azję Wschodnią od Mongolii i Syberii po półwysep Koreański i Japonię; zimuje w Azji południowo-wschodniej od doliny Gangesu, po Indochiny, południowo-wschodnie Chiny oraz Tajwan i południe archipelagu Wysp Japońskich. Wodnik zasiedla płytkie zbiorniki wodne z roślinnością pływającą oraz pasami wyższej roślinności wynurzonej: trzcin i tataraków. Zasadniczo występuje na nizinach, choć spotkać go można również na wysokościach do 2000 m n.p.m.

Wodnik osiąga 20-30 cm długości ciała, 40-45 cm rozpiętość skrzydeł i wagę 75-190 g. U tych ptaków nie obserwuje się wyraźnego dymorfizmu płciowego. Obie płci są ubarwione podobnie: wierzch ciała oliwkowobrązowy z czarnymi plamami, Boki głowy, szyi i pierś łupkowoszare, boki ciała czarno-biało prążkowane. Wodniki mają długie czerwone dzioby. Pisklęta są czarne z czerwoną plamką na potylicy. Wodniki żywią się głównie owadami wodnymi, ślimakami oraz nasionami i owocami roślin wodnych. Pokarm zdobywają brodząc w płytkiej wodzie, rzadko pływają lub nurkują.

wodniki zakładają gniazda zazwyczaj na ziemi w trzcinach lub trawie, lecz także - na platformach między trzcinanmi, lub na wystających z wody przedmiotach. Wyprowadzają 1-2 lęgi w roku. W maju-lipcu samica składa 4-12 jaj, które wysiadują oboje rodzice przez 19-22 dni. Często zdarza się, że samiec dokarmia wysiadującą samicę. Pisklęta są zagniazdownikami, ale rodzice przestają się nimi opiekować dopiero po ok. 2 miesiącach.

W Polsce można spotkać wodnika z podgatunku Rallus aquaticus aquaticus. Jest to ptak nieliczny (lokalnie średnioliczny) lęgowy na całym niżu. Można go obserwować również podczas przelotów: wiosennego - marzec-kwiecień oraz jesiennego - wrzesień-listopad. Gatunek ten jest pod ochroną.

Łyska - Fulica atra

Łyska, wędrowny ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), występuje w czterech podgatunkach: Fulica atra atra, Fulica atra lugubris, Fulica atra novaeguinea i Fulica atra australis. W Europie (w tym oczywiście w Polsce) występuje podgatunek Fulica atra atra, który zimuje w południowej i zachodniej Europie, południowej Azji aż po Filipiny oraz w północnej Afryce. Inne podgatunki występują w w Azji, północnej Afryce, na Nowej Gwinei, Tasmanii i w Australii. Łyska Zasiedla jeziora, stawy, torfowiska i starorzecza o brzegach gęsto zarośniętych trzcinami, sitowiem i krzewami.

Łyska ma wielkość średniej kaczki. Osiąga długość ciała ok. 40 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 77 cm i wagę ok. 0,6-1,2 kg, przy czym samce są trochę większe od samic. U tych ptaków nie obserwuje się wyraźnego dymorfizmu płciowego w ubarwieniu. Upierzenie łyski jest czarne, na głowie i szyi o zdecydowanej czerni, a na pozostałych częściach ciała popielato-czarne. Pisklęta są ciemne z żółtymi głowami, białymi brwiami i czerwoną plamą na czole. łyska ma biały dziób, i białą, płaską narośl skórną na czole (stąd polska nazwa łyski). Zielonkawe nogi łysek zakończone są palcami zaopatrzonymi w płatki skórne, które ułatwiają pływanie i nurkowanie. Płatki te składają się przy podciąganiu nogi. Podobne płatki mają perkozy. Łyski żywią się różnymi częściami roślin wodnych i bezkręgowcami. Pokarm zdobywają pływając po wodzie lub nurkując na głębokość do 6,5 m. Łyska potrafi wyskoczyć z powierzchni wody na 40 cm. Do lotu zrywa się tylko z konieczności, lot ma ciężki i podrywa się po długim starcie wlokąc nogi po wodzie, potem leci już dobrze i bardzo szybko, ale zapada niedaleko.

Wiosną i latem każda para ptaków zajmuje dany fragment stawu lub innego zbiornika wodnego i broni go przed innymi osobnikami. Samce są przy tym bardzo agresywne i atakują także przedstawicieli innych gatunków, znajdujących się w pobliżu gniazda. Odzywają się przy tym głośno, stroszą pióra przez co wydają się większe oraz hałasują uderzając nogami o powierzchnię wody. łyski Gniazdują wśród gęstej roślinności wodnej tuż przy powierzchni wody. Gniazdo zbudowane jest z liści i łodyg, a w stronę wody prowadzi dobudowany pomost. W kwietniu - maju samica składa 6-10 jaj, które wysiaduje 23-25 dni na zmianę z samcem. Łyski wyprowadzają 1-2 lęgi w roku. Pisklęta opuszczają gniazdo wkrótce po wylęgu i są karmione przez rodziców na wodzie wśród roślinności przybrzeżnej. Młode uzyskują samodzielność po ok. 56 dniach.

W Polsce łyska jest pospolitym gatunkiem lęgowym. Gnieździ się w całym kraju poza najwyższymi partiami gór, licznie zimuje na niezamarzających zbiornikach wodnych. Jest ptakiem przelotnym i przebywa u nas od końca marca do października. Podczas sezonowych wędrówek łyski gromadzą się w wielkie stada liczące do kilku tysięcy osobników. Łyska należy do ptaków łownych z okresem ochronnym.

Karliczka - Porzana pusilla

Karliczka, niewielki ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), występuje w kilku podgatunkach. W Europie występuje karliczka z podgatunku Porzana pusilla intermedia, który zasiedla również Azję Mniejszą i niektóre kraje Afryki. Inne podgatunki żyją w Azji, Afryce, Australii, Nowej Zelandii i Nowej Gwinei. Karliczka zamieszkuje zarastające jeziora, zakola rzeczne i starorzecza, zalewane okresowo łąki i bagna. Zimuje w

Afryce i Azji.

Samiec ma wierzch ciała zielonobrązowy z czarnymi plamkami, boki głowy, szyję i pierś szaropopielate, boki ciała, brzuch i pokrywy podogonowe poprzecznie pręgowane w biało-czarno-brązowe pasy. Samica jest podobna do samca; różni się od niego jaśniejszym spodem ciała. Nogi karliczki są różowe, cieliste lub zielonkawe. Karliczka osiąga długość ciała ok.ciała ok. 16-20 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 23-37 cm i wagę ok. 40-55 g. Głównym pokarmem karliczki są owady, ale zjada również nasiona i zielone części roślin.

Gniazdo karliczka zakłada na ziemi, w pobliżu wody na niewielkim, niezalewanym wzniesieniu lub w wysokiej kępie roślin. Wyprowadza prawdopodobnie tylko jeden lęg w roku. W Europie samiczka składa w maju-lipcu 4-11 jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem przez 16-20 dni. Pisklęta usamodzielniają się po ok. 6 tygodniach.

Jeszcze w XIX wieku karliczka gnieździła się na Śląsku. Obecnie do Polski jedynie zalatuje. Należy do ptaków chronionych.

Zielonka - Porzana parva

Kureczka zielonka - zielonka, niewielki wędrowny ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), żyje w środkowej i wschodniej Europie oraz w środkowej Azji, w płytkich zbiornikach wodnych, zarośniętych trzciną i turzycami. Zimuje w południowej Europie, wschodniej Afryce i południowej Azji.

Samiec ma wierzch ciała, w tym ciemię i potylicę oraz kark, oliwkowobrązowy z ciemnym i jasnym podłużnym kreskowaniem. Reszta głowy, szyja i spód ciała są szare, pokrywy podogonowe w biało-czarne poprzeczne prążki. Samica jest ubarwiona podobnie, lecz jest jaśniejsza od samca, a spód jej ciała ma kolor kremowożółty. Dorosłe ptaki obu płci oraz osobniki młodociane mają zielone nogi. Dzioby zielonek są u nasady czerwone. Ptaki te osiągają długość ciała ok. 17-20 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 34-40 cm i wagę ok. 30-70 g. Zielonka żywi się głównie owadami i nasionami roślin.

Gnieździ się wśród trzcin; gniazdo zawiesza między łodygami (niekiedy na wysokości 1-1,5 m). Wyprowadza 1 (rzadko 2) lęg w roku. Samica składa 4-8 jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem przez 15-21 dni. Pisklęta przebywają w gnieździe ok. 8 dni, ale w przypadku zagrożenia mogą je opuścić zaraz po wykluciu. Po opuszczeniu gniazda wracają na noc do niego lub drugiego (zapasowego) zbudowanego przez samca. Młode uzyskują zdolność do lotu po 45-50 dniach.

W Polsce zielonka jest nieliczna lęgowo na całym niżu. Można ją obserwować również podczas przelotów: wiosennego - kwiecień-maj oraz jesiennego - sierpień-październik. Ptaki te są pod ochroną.

Kropiatka - Porzana porzana

Kureczka nakrapiana - kropiatka, niewielki ptak wędrowny z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), zamieszkuje cieplejsze i umiarkowane rejony Europy i południowo-zachodnią Azję. Zimuje w południowej Europie, Afryce oraz Indiach i Pakistanie. Spotkać ją można w płytkich, zarastających trzciną zbiornikach wodnych w pobliżu wilgotnych łąk, na obszarach zalewowych, starorzeczach i bagnach w dolinach rzek.

U tych ptaków nie obserwuje się wyraźnego dymorfizmu płciowego. Wierzch ciała jest oliwkowobrązowy z małymi czarnymi i białymi plamkami, Boki głowy i szyji oraz pierś - szaroniebieskobrązowe, boki ciała - w brązowobiałe pionowe pręgi. Nogi kropiatek są żółtozielone, dziób - żółty, u nasady pomarańczowy. Kropiatka osiąga długość ciała ok. 22-24 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 37-42 cm i wagę ok. 55-145 g. Żywi się owadami, mięczakami i innymi drobnymi zwierzętami, a także nasionami i zielonymi częściami roślin.

Gniazdo zakłada na brzegu, wśród trzcin, na ziemi lub w kępie roślin. Kropiatka wyprowadza 1 lub 2 lęgi w roku. W kwietniu-czerwcu samica składa 8-14 jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem przez 18-21 dni. Często zdarza się, że wylęg nie następuje jednocześnie (opóźnienie może nawet wynieść 4 doby). Wtedy samica wysiaduje pozostałe jaja, a samiec karmi już wyklute pisklęta. Młode opuszczają gniazdo po ok. 72 godzinach, jednak jeszcze przez pewien czas w nim nocują. zdolność do lotu uzyskują dopiero w 6 lub 7 tygodniu życia.

W Polsce kropiatka jest bardzo rzadkim ptakiem lęgowym (1000-2500 par - najwięcej na Podlasiu). Główne przyczyny wymierania tego gatunku to: osuszanie bagien, wypalanie szuwarów oraz dewastacja i zabudowa brzegów zbiorników wodnych. Gatunek ten jest chroniony.

Kurka wodna - Gallinula chloropus

Kokoszka wodna, kurka wodna, ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), występuje w kilkunastu podgatunkach w obu Amerykach, w Afryce, Europie i Azji. W Europie (a więc i w Polsce) występuje kokoszka wodna z podgatunku Gallinula chloropus chloropus. Gallinula chloropus chloropus zimuje w Afryce, na Bliskim Wschodzie i Azji południowej. Kurka wodna zamieszkuje różne zbiorniki wodne z gęstą roślinnością podwodną i nadwodną.

Kokoszka wodna osiąga długość ciała ok. 28-40 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 50-55 cm i wagę ok. 170-490 g. U tych ptaków nie obserwuje się wyraźnego dymorfizmu płciowego. Wierzch ciała jest oliwkowobrązowy, Głowa, szyja, pierś i boki ciała - łupkowoszare, brzuch białawy, pokrywy podogonowe białe. Długie zielonkawe nogi zakończone są mocno wydłużonymi palcami, co pozwala na swobodne poruszanie się po pływających kożuchach roślinności wodnej. Na czole kokoszki znajduje się naga, rogowa płytka koloru czerwonego, podobnie jak dziób. Kokoszki odżywiają się różnymi częściami roślin wodnych i drobnymi bezkręgowcami. Kokoszki dobrze pływają, nurkują, a także chodzą po drzewach.

Gniazdują na ziemi pod osłoną roślin, na zwałach trzcin w wodzie, na zatopionych przedmiotach lub na gałęziach zwisających nad wodą. Wyprowadzają 1-4 (zwykle 1 lub 2) lęgi w roku. W kwietniu-sierpniu samica składa 5-11 jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem przez 17-22 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo już po kilku dniach ale jeszcze przez jakiś czas wracają na noc do niego lub nocują w gnieździe zapasowym. W trzecim dniu życia młode umieją pływać, a w ósmym - nurkować. Do tego czasu pisklęta dokarmiane są przez oboje rodziców, a pisklęta z późniejszychęgów - również przez starsze rodzeństwo.

W Polsce kokoszka wodna gnieździ się licznie w całym kraju poza górami. Obserwować ją można również podczas przelotów: wiosną - marzec-kwiecień oraz jesiennego - wrzesień-listopad. Należy do gatunków chronionych.

Modrzyk - Porphyrio porphyrio

Modrzyk, ptak z rodziny chruścieli (Rallidae), rzędu żurawiowych (Gruiformes), występuje na Półwyspie Iberyjskim, na Sardynii i Sycylii, w Afryce na południe od Sahary, na Bliskim Wschodzie, w Indiach, Azji Południowo-Wschodniej, Australii i na Nowej Zelandii. Zamieszkuje trzcinowiska i zarośla nad brzegami wód stojących i zatok morskich oraz podmokłe pola ryżowe.

Osiąga 48 cm długości ciała i 78 cm rozpiętości skrzydeł. Samiec i samica są jednakowo ubarwione: ciało ciemnoniebieskie o metalicznie purpurowym połysku grzbietu, podogonie białe. Dziób i duża tarczka na czole są czerwone. Modrzyki mają silnie wydłużone palce nóg. Na ich pożywienie składają się owady i inne bezkręgowce wodne, małe ryby, płazy, jaja innych ptaków oraz owoce, nasiona i jagody.

Modrzyk gniazduje na wystających z wody trawiastych wysepkach i kępach roślin oraz zwałowiskach trzciny.