NURY - GAVIIFORMES

Rodzaj: Gavia

• Nur lodowiec
• Nur czarnoszyi
• Nur rdzawoszyi

Rodzina: Nurowate - Gaviidae

Lodowiec - Gavia Immer

Nur lodowiec osiąga ok. 80 cm długości ciała, ciężar 4,5 kg i 135 cm rozpiętości skrzydeł. Występuje w tundrze Ameryki Północnej, Grenlandii i Islandii. W okresie lęgowym zamieszkuje duże jeziora, w okresie wędrówek i zimą - wybrzeża morskie. Charakterystyczną cechą upierzenia godowego samca jest czarne zabarwienie (z zielonkawym połyskiem) głowy i górnej części szyi oraz czarno-białe prążki na grzbiecie. Poza okresem godowym wierzch ciała jest szarobrunatny, a spód - biały. Nur lodowiec jest Bardzo podobny do nura białodziobego (Gavia Adamsi), od którego różni się ciemnym dziobem. Jest rekordzistą nurkowania wśród ptaków latających - nurkuje na głębokość do 81 m. Żywi się rybami, mięczakami, skorupiakami i owadami. Gniazdo, zazwyczaj duże, zakłada w płytkiej wodzie, na brzegu lub na małej wysepce. W Polsce jest spotykany niezwykle rzadko w czasie sezonowych wędrówek. Gatunek chroniony.

Lodowce porozumiewają się za pomocą czterech podstawowych typów sygnałów: 1. głos kontaktowy, 2. skarga, 3. tremolo, 4. jodłowanie. Możliwe są również różne kombinacje tych sygnałów.

1. Głos kontaktowy jest to krótki, niezbyt donośny sygnał służący dorosłym ptakom do porozumiewania się między małżonkami i do kontaktowania się z pisklętami oraz innymi członkami tej samej grupy lodowców.
Posłuchaj głosu kontaktowego 21 kb.wav

2. Skarga - przeciągły sygnał - rozlegający się przeważnie wieczorem i w nocy, jest słyszalny w promieniu kilku kilometrów. Służy on do kontaktowania się na odległość z innymi lodowcami przebywającymi na tym samym jeziorze lub znajdującymi się na okolicznych jeziorach.
Posłuchaj skarg 15 kb.mp3

3. Chichot (tremolo) jest serią 8-10 dźwięków powtarzanych z dużą szybkością. Jest on sygnałem ostrzegającym i wyrażającym zaniepokojenie z powodu obecności człowieka, pojawienia się drapieżnika lub nawet innego lodowca. Głos ten jest wydawany również wtedy, gdy lodowce zbierają się do lotu.
Posłuchaj chichotu 65 kb.wav
Posłuchaj chichotu przechodzącego w skargę 35 kb.mp3

4. Jodłowanie, to głos wydawany tylko przez samce. Służy on do odstraszania intruzów wkraczających na ich terytorium. W szczególności lodowce posługują się nim podczas wysiadywania jaj lub we wczesnym okresie wychowywania piskląt.
Posłuchaj jodłowania 26 kb.mp3

Nur Czarnoszyi - Gavia Arctica

Nur czarnoszyi jest dużym ptakiem wędrownym, osiągającym średnio: długość ciała ok. 65 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 115 cm i wagę 2-3 kg. Zamieszkuje duże otwarte zbiorniki wody stojącej w północnej Eurazji oraz arktycznych i subarktycznych rejonów Ameryki Północnej. zimuje nad Morzem Północnym, Bałtykiem i Morzem Śródziemnym. Upierzenie godowe samca charakteryzuje się popielatym zabarwieniem głowy z czarną plamą na podbródku. Boki szyi prążkowane biało-czarno, a grzbiet ozdabiają czarno-białe paski i kropki. Spód ciała jest biały. W okresie pozagodowym wierzch ciała jest szarobrunatny, a spód ciała - biały.

Pod wodą może przebywać do 2 min. i pokonywać odległość w poziomie do 500 m. Żywi się rybami i większymi bezkręgowcami morskimi i słodkowodnymi. Gniazdo w kształcie małego kopca budowane jest przez samca i samicę z roślinności wodnej na lądzie, w bezpośrednim sąsiedztwie wody. Samica składa w kwietniu zwykle 2 jaja, które wysiaduje przez ok. 30 dni. Nur czarnoszyi wyprowadza 1 lęg w roku. Dawniej w północnej Polsce gatunek ten gniazdował, obecnie jedynie zimuje. Ptaki te można obserwować w czasie wędrówek wiosennych (marzec-kwiecień) oraz jesiennych (wrzesień-grudzień). Podlega ochronie gatunkowej.

W obrębie tego gatunku występuje Podgatunek pacyficzny - Gavia Arctica Pacifica - wyróżniany przez niektórych ornitologów jako osobny gatunek - Gavia Pacifica.

Nur Rdzawoszyi - Gavia Stellata

Nur rdzawoszyi jest dużym ptakiem wędrownym, osiągającym średnio: długość ciała ok. 60 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 105 cm i wagę ok. 1-2,3 kg. Gniazda zakłada nad stojącymi wodami śródlądowymi na północnych skrajach Eurazji i Ameryki Północnej. Zimuje na wybrzeżach mórz strefy umiarkowanej i subtropikalnej półkuli północnej. W Polsce pojawia się nielicznie, ale regularnie w czasie przelotów wiosennych w marcu i kwietniu oraz jesiennych we wrześniu aż do grudnia. Pojedyncze osobniki pozostają u nas na zimę.

Upierzenie wierzchu ciała jest szarobrązowe, zimą pokryte białymi plamkami, a spód ciała jest biały. W upierzeniu godowym głowa i szyja są popielate, a gardło ma rdzawy nalot. Nur rdzawoszyi żywi się Głównie rybami, ale nie gardzi też mięczakami i innymi bezkręgowcami. Jest chroniony.