Podrodzina: Kanie - Milvinae

Rodzaj: Milvus

• Kania czarna
• Kania ruda

Kania czarna - Milvus migrans

Kania czarna, ptak z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae), rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), rzędu ptaków szponiastych (Falconiformes), występuje w Europie, Azji, Afryce i Australii. Zamieszkuje obrzeża lasów, najczęściej w pobliżu zbiorników wodnych. Zimuje na południe od Sahary.

Obie płci ubarwione są jednakowo: wierzch ciała ciemnobrunatny, spód - jaśniejszy, głowa jaśniejsza od tułowia z drobnym kreskowaniem, ogon wcięty (mniej wcięty niż u kani rudej), brunatny i prążkowany, nogi żółte, dziób żółty z czarną końcówką. Kania czarna jest wielkości myszołowa, ale jest od niego smuklejsza i ma dłuższe skrzydła. Osiąga długość ciała 44-66 cm, rozpiętość skrzydeł 120-153 cm i wagę dla samców 630-928 g, dla samic - 750-1080 g. Ptak ten jest więc mniejszy od swojej krewniaczki, kani rudej. Tak jak u wszystkich szponiastych samice są większe i cięższe od samców. Zatem samice mogą polować na większe ofiary niż samce. Kania czarna występuje w lasach poprzecinanych rzekami, jeziorami lub stawami rybnymi. Żywi się osłabionymi i martwymi rybami, płazami, gadami i drobnymi ssakami pływającymi na powierzchni wody lub leżącymi na brzegu. Nie gardzi owadami i dżdżownicami, chętnie zjada padlinę, odpadki pozostawiane przez rybaków czy pochodzące z ubojni. Może też polować na ptaki, w tym inne szponiaste. Rzadko łowi zdrowe zwierzęta. Potrafi odbierać zdobycz innym ptakom w powietrzu.

Gdy teren jest zasobny w pożywienie, ptaki te mogą tworzyć luźne kolonie. Gniazdo buduje głównie samiec na drzewie zwykle liściastym, w pobliżu wody. W wyściółce gniazda można spotkać (podobnie jak w gniazdach kani rudej) papier, szmaty i inne śmieci. Kania czarna chętnie gniazduje w pobliżu czapli czy kormoranów - będzie nękać powracające z łowów ptaki tak długo, aż te wypuszczą zdobycz. Od połowy kwietnia zaczyna się sezon lęgowy. Pary kań czarnych są monogamiczne, wyprowadzają 1 lęg w sezonie. W kwietniu lub maju samica składa 2-3 białe (z brązowymi plamkami) jaja, które wysiaduje - przy niewielkim współudziale samca - przez ok. 30 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Opuszczają gniazdo po ok. 45 dniach. W wieku 6 tygodni są już lotne.

W Polsce kania czarna jest nielicznym ptakiem lęgowym na nizinach. Można ją obserwować podczas przelotu wiosennego (marzec-kwiecień) i jesiennego (sierpień-wrzesień). Należy do ptaków chronionych.

Kania ruda - Milvus milvus

Kania ruda należy do podrodziny jastrzębi (Accipitrinae), rodziny jastrzębiowatych (accipitridae), rzędu szponiastych (Falconiformes). Występuje w prawie całej Europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej i północnej Afryce. Zamieszkuje świetliste stare lasy liściaste lub mieszane w pobliżu pól i łąk, zarówno na nizinach, jak w górach.

Osiąga długość ciała do 72 cm, rozpiętość skrzydeł 143-171 cm i wagę dla samców 757-1221 g, a dla samic - 960-1600 g. Obie płci ubarwione są jednakowo: głowa i szyja są jasnopopielate z kreskowaniem, wierzch ciała rdzawobrązowy, spód - jaśniejszy z kreskowaniem, głęboko wcięty ogon - czerwonobrązowy z wierzchu i jasnoszary od spodu, na spodniej stronie skrzydła - duża biała plama. Nogi tych ptaków o smukłej sylwetce są żółte, a żółty dziób ma szarą końcówkę.

Kania nie lata wśród drzew jak jastrząb czy krogulec, lecz szybkim, zwinnym lotem patroluje otwarty teren, w czym prawdopodobnie pomaga jej rozwidlony ogon. Umiejętnie wykorzystuje wznoszące prądy powietrza. Kania ruda poluje na drobne gryzonie, krety, jaszczurki, żaby, owady i dżdżownice. Żywi się również padliną i mięsnymi odpadkami. Może zjadać ryby martwe lub płynące tuż pod powierzchnią wody. Trudni się również piractwem - odbiera pokarm innym ptakom, nawet większym i znacznie silniejszym od siebie. Swych ofiar wypatruje krążąc nad polami, drogami i wysypiskami śmieci.

Gnieździ się w koronach wysokich drzew. Gniazdo umieszczone jest na grubej gałęzi drzewa przeważnie liściastego, zwykle na skraju lasu. Kanie rude zachowują się agresywnie w stosunku do innych ptaków szponiastych, a w dodatku chętnie odbierają im pokarm, toteż w pobliżu ich gniazd nie spotyka się gniazd innych szponiastych. Jedno gniazdo może być wykorzystywane przez kilka lat. Ptak ten wyprowadza 1 lęg w roku. W maju samica składa 2-3 jaja, które wysiaduje sama (przy niewielkim współudziale samca) przez 31-32 dni, Samiec w tym czasie zajmuje się głównie dostarczaniem pożywienia. Pisklęta przebywają w gnieździe ok. 50 dni, karmione przez oboje rodziców.

W Polsce kania ruda należy do ptaków nielicznie lęgowych. Można ją obserwować również podczas przelotów wiosną (marzec kwiecień) i jesienią (sierpień-wrzesień). Należy do gatunków chronionych.