Rodzaj: Oenanthe - białorzytki

Białorzytka - Oenanthe oenanthe

Białorzytka jest niewielkim, wędrownym ptakiem z rodziny muchołówkowatych (muscicapidae), rzędu wróblowych (Passeriformes) i podrzędu śpiewających (Oscines). Dawniej była zaliczana do rodziny drozdowatych (Turdidae). Białorzytka występuje w kilku podgatunkach w Eurazji, północno-wschodniej Ameryce Północnej i na Grenlandii. Zamieszkuje suche i otwarte tereny z pryzmami kamieni, spękanymi głazami, opuszczone żwirownie, ruiny oraz świeże zaorane wyręby w suchszych drzewostanach. Zimuje w Afryce tropikalnej, południowej Azji i południowo-wschodniej Ameryce Północnej. Ptaki europejskie zimują na obszarze Europy południowej przez okolice Morza Śródziemnego aż po północno-afrykańskie wybrzeża.

W upierzeniu godowym samiec ma czarne skrzydła i sterówki, biały kuper, żółtopomarańczowe gardło i pierś oraz charakterystyczną czarną, podłużną pręgę przechodzącą przez oko i białą brew, wierzch głowy i grzbiet szare. W okresie pozalęgowym jest podobny do samicy: wierzch ciała brązowawy, spód kremowy, brak czarnej pręgi przez oko. Białorzytka jest wielkości wróbla i ma krępą sylwetkę. Ptak ten osiąga średnio: długość ciała ok. 15 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 26-32 cm i wagę ok. 19-27 g. Białorzytka odżywia się owadami, pająkami, ślimakami i innnymi drobnymi bezkręgowcami zbieranymi na ziemi. Dietę uzupełnia jagodami. Prowadzi głównie naziemny tryb życia, ale lubi siadać na wyniosłościach terenu.

Białorzytka gnieździ się wśród spękanych kamieni, w pryzmach cegieł, wykrotach korzeni. Gniazdo splata z dźbeł trawy, liści, mchu i porostów i wyściela włosiem. Wiosną (maj-czerwiec) samica składa 4-7 bladoniebieskich jaj bez plamek lub z kilkoma czerwonobrązowymi na szerszym końcu, które sama wysiaduje przez 10-16 dni. Młode opuszczają gniazdo po ok. dwóch tygodniach. Białorzytki wyprowadzają 1-2 lęgi w roku.

W Polsce białorzytka należy do gatunków lęgowych na obszarze całego kraju. Przylatuje do nas w marcu-kwietniu, a odlatuje w sierpniu-październiku. Białorzytka jest pod ochroną.