Poniższy tekst został napisany na podstawie różnych źródeł. Ponieważ nie jestem ekspertem lecz tylko amatorem ptaków, więc nie wiem, czy wszystko jest zgodne z prawdą. Gdyby ktoś znalazł jakiś błąd, proszę o kontakt .
Rodzinę tę można podzielić na 2 podrodziny: szpaki (Sturninae) - około 26 rodzajów i 109 gatunków i bąkojady (Buphaginae) - 1 rodzaj i 2 gatunki. Wśród ornitologów wciąż toczą się spory dotyczące liczby rodzajów i gatunków w tej rodzinie. Jedna z klasyfikacji przyjmuje, że do podrodziny Sturninae należą następujące rodzaje: Acridotheres, Ampeliceps, Aplonis, Basilornis, Cinnyricinclus, Creatophora, Enodes, Gracula, Gracupica, Grafisia, Lamprotornis, Leucopsar, Mino, Neocichla, Onychognathus, Pastor, Pholia, Poeoptera, Sarcops, Saroglossa, Scissirostrum, Speculipastor, Spreo, Streptocitta, Sturnia, Sturnus i Temenuchus. P. Mielczarek i W. Cichocki w swoim spisie "Polskie Nazewnictwo Ptaków Świata" do podrodziny Sturninae zaliczają 25 rodzajów. Według tych autorów, na przykład, ptaki z rodzajów Pastor, Temenuchus i Gracupica umieszczone są w rodzaju Sturnus. Do podrodziny bąkojadów (Buphaginae) należy bąkojad czerwonodzioby (Buphagus erythrorhynchus) oraz bąkojad żółtodzioby (Buphagus africanus).
Szpaki (Sturninae) są małymi lub średniej wielkości ptakami o długości 18-43 cm i wadze 30-105 g. Charakteryzują się krępą sylwetką, krótkim ogonem i silnymi nogami. Ich proste i silne dzioby, w zależności od gatunku, mogą być wąskie i spiczaste (u szpaka europejskiego - Sturnus vulgaris) lub grubsze i tępo zakończone (u skworczyka białookiego - Aplonis brunneicapilla). Skrzydła szpaków mogą być krótkie i zaokrąglone u gatunków osiadłych i leśnych lub dłuższe i ostro zakończone u gatunków wędrownych i zamieszkujących otwarte przestrzenie. U ptaków z podrodziny Sturninae mogą występować (w szczególności u samców) wąskie, wydłużone pióra na szyi. U wielu gatunków występuje naga, przebarwiona skóra w okolicy dzioba i oczu, a u niektórych - korale z przodu szyi. Głowy niektórych gatunków ozdobione są czubami. Upierzenie szpaków jest głównie czarne lub ciemne, chociaż u niektórych gatunków występują inne barwy (np. kolor biały). U wielu gatunków upierzenie ma metaliczny połysk. Szpaki (Sturninae) wymieniają upierzenie raz w roku, po sezonie lęgowym. U niektórych gatunków występują różnice sezonowe w ubarwieniu - Np. u szpaka europejskiego (Sturnus vulgaris) w upierzeniu spoczynkowym (po sezonie lęgowym, gdy następuje wymiana upierzenia) białe końcówki piór tworzą na ciele ptaka perełkowanie, natomiast w sezonie lęgowym (przed wymianą upierzenia) biel na końcach piór znika, a pozostaje czarna, mieniąca się zielono szata godowa. U osobników młodocianych upierzenie jest skromniejsze i niekiedy pokryte smugami.
Szpakowate (Sturnidae) zamieszkują półpustynie, sawanny, tereny otwarte i różne typy lasów strefy umiarkowanej, lasy deszczowe, tereny rolnicze i obszary miejskie i podmiejskie. Pierwotnie szpaki (Sturninae) zamieszkiwały Afrykę i Eurazję. Obecnie (na skutek introdukowania niektórych gatunków) szpaki gnieżdżą się na wszystkich kontynentach i wielu wyspach z wyjątkiem Ameryki Południowej i Antarktyki. Życie znacznej liczby gatunków (np. z rodzaju Aplonis)związane jest z drzewami - w drzewach mogą znaleźć dostatecznie dużo dziupli i zakamarków, nadających się do założenia gniazda. Wiele gatunków (w szczególności gatunki żyjące na terenach otwartych oraz gatunki wędrowne) większość czasu spędza na ziemi, ponieważ tam głównie szuka pożywienia. Gatunki gnieżdżące się w klimacie umiarkowanym wędrują na zimę do rejonów o cieplejszym klimacie. Loty migracyjne odbywają się przeważnie wieczorem i nocą. W locie szpaki są szybkie i zwinne. Z łatwością potrafią wykonywać skomplikowane manewry całym stadem.
W większości przypadków szpaki są ptakami społecznymi, gnieżdżącymi się w luźnych koloniach. Szczególna towarzyskość i agresywność u gatunków introdukowanych może stwarzać zagrożenie dla miejscowych gatunków ptaków ze względu na konkurencję o pokarm i miejsca do gniazdowania. Kilka gatunków takich jak np. skworczyk duży (Aplonis grandis) i błyszczak strojny (Lamprotornis shelleyi), umieszczany niekiedy w rodzaju Spreo, gnieżdżą się raczej samotnie, jednak ptaki z gatunku Lamprotornis shelleyi po sezonie lęgowym zbierają się w stada. Gatunki żyjące samotnie są bardziej płochliwe i ciche.
Społeczna natura szpaków znajduje odbicie w wydawanych przez nie odgłosach. Są one różnorodne, niekiedy ciche, często głośne i przenikliwe, jednak w ludzkich uszach nierzadko brzmiące zgrzytliwie, chrapliwie i skrzypiąco, rzadko melodyjnie. Wiele gatunków potrafi świetnie naśladować głosy innych ptaków, jak również inne dźwięki. Szpaki europejskie (Sturnus vulgaris) hodowane w niewoli potrafią podobno wymawiać słowa ludzkiej mowy.
Większość gatunków tropikalnych jest mniej lub bardziej związana z lasem. Jednak niektóre, w szczególności gatunki klimatu umiarkowanego, porzuciły las dla obszarów bardziej otwartych. Gatunki takie wymagają jedynie miejsc przypominających dziuple drzew, nadające się do założenia gniazda.
U niektórych gatunków, takich jak: Aplonis, Mino, Basilornis, Streptocitta i Ampeliceps, znaczącą część diety stanowią jagody i owoce. Ptaki z rodzaju Sturnus są znacznie bardziej owadożerne. Większość gatunków wykazuje sezonowe zmiany w diecie: wiosną i latem ptaki wykorzystują pokarm zwierzęcy (głównie rozmnażające się w tym czasie owady), późnym latem i jesienią uzupełniają dietę owocami i jagodami. Do ptaków wszystkożernych należy np. czarnotek rudoskrzydły (Onychognathus morio). Zjada on owady i inne bezkręgowce, różne odpadki, owoce i nasiona, a także pije nektar. Bąkojady (ptaki z rodzaju Buphagus) żywią się głównie pasożytami skóry zwierząt kopytnych. Szpaki (Sturninae) w charakterystyczny sposób szukają pożywienia na ziemi. Zanurzają zamknięty dziób w podłożu, a następnie rozwierają szczęki, rozpychając podłoże i odsłaniając jego głębszą warstwę.
Na swoje gniazda szpakowate wykorzystują często dziuple po dzięciołach lub brodaczach (ptaki z rodziny Capitonidae, z rzędu łaźców - Piciformes). Szpakowate nie potrafią same zrobić dziupli lub choćby jakiejś szczeliny, aby tam umieścić swoje gniazdo. Niektóre gatunki szpaków kompensują sobie tę niedogodność agresywnością, która umożliwia im przywłaszczenie sobie cudzego gniazda. Czarnotek arabski (Onychognathus tristramii) zakłada gniazdo w szczelinach między kamieniami, a wiele innych gatunków gniazduje w szczelinach pod dachówkami i mostami, w zagłębieniach ścian budynków lub w zakamarkach konstrukcji zbudowanych przez człowieka. Niektóre gatunki, np. szpak (Sturnus vulgaris), chętnie gnieżdżą się w budkach lęgowych. Kiedy ptaki znajdą odpowiednią szczelinę, wypełniają ją pokaźną konstrukcją z traw, liści, gałązek i innego materiału. Zdarza się, że znoszą do gniazda różne sztucznie wytworzone drobiazgi. Znane są przypadki przynoszenia do gniazd żarzących się niedopałków papierosów, co powodowało spalenie się gniazda a nawet drzewa. Niektóre gatunki wplatają do swoich gniazd kwiaty i zielone liście. Przypuszcza się, że ptaki wybierają te rośliny, które odstraszają owady i inne pasożyty gniazdowe. W budowie gniazda uczestniczą zwykle oboje partnerzy. Stare gniazdo może być odnawiane, a miejsce gniazdowania (dziupla, szczelina w murze, budka lęgowa itd.) może być używane przez wiele sezonów.
Jaja szpakowatych są jasnoniebieskie, czasem białe lub kremowe. U ptaków z rodzaju Acridotheres, Leucopsar, Gracupica, Sturnia, Temenuchus, Pastor, Creatophora i Sturnus jaja są jednobarwne, a u większości pozostałych rodzajów - pokryte są ciemnymi plamkami. W niektórych przypadkach wysiadywaniem jaj zajmuje się tylko samica. Jednak u większości gatunków jaja wysiadują obydwoje partnerzy. Okres inkubacji jaj trwa ok. dwóch tygodni.
Wyklute pisklęta są nagie lub skąpo pokryte puchem na głowie i grzbiecie. Przez kilka pierwszych dni życia ich oczy pozostają zamknięte. Obydwoje rodzice karmią swoje potomstwo. Młode pierzą się zwykle po ok. 3 tygodniach, młode bąkojady (z rodzaju Buphagus) pozostają w gnieździe przez ok. miesiąc. Wiele gatunków szpakowatych wyprowadza 1-2, a niekiedy 3 lęgi w roku.
Bąkojady żyją na afrykańskich sawannach. Bąkojad czerwonodzioby (Buphagus erythrorhynchus) występuje na obszarze środkowej Afryki, na wschodzie po Sudan, na południu po północną i wschodnią część Afryki południowej. Bąkojad żółtodzioby (Buphagus africanus) występuje od Senegalu po Sudan.
Bąkojady związane są ze stadami zwierząt kopytnych. Większość czasu spędzają na ich skórze. Na skórze gospodarza bąkojad podróżuje wraz z całym stadem, na niej odpoczywa i czyści pióra, a także nocuje, odbywa zaloty i spółkuje. Skóra gospodarza jest źródłem pożywienia, ponieważ ptak wydziobuje z niej pasożyty zewnętrzne. Wreszcie ze skóry gospodarza ptaki wyskubują sierść, którą potem wyścielają swoje gniazda. Do budowy gniazda bąkojady używają również nawozu zwierząt kopytnych.
Bąkojady mają ok. 20-22,5 cm długości. Mają krótkie, grube dzioby oraz silne nogi i pazury, które pomagają utrzymać się na ciele gospodarza. Szyja, głowa, skrzydła i ogon bąkojadów są szaro-brązowe, a spód jest jasny, żółtawy. Bąkojad czerwonodzioby ma czerwony dziób oraz czerwone oczy otoczone żółtymi obwódkami. Bąkojad żółtodzioby ma dziób żółty z czerwonym końcem, a jego oczy nie mają żółtych obwódek.
Bąkojady żywią się pasożytami skóry (takimi jak: kleszcze, pchły, larwy owadów i in.) antylop, impali, guźców, zebr, żyraw, bawołów, nosorożców i bydła. Najbardziej pożądanym pożywieniem bąkojadów jest krew. Usuwając pasożyty bąkojady kaleczą skórę gospodarza, ciągle dziobią powstałą rankę (piją krew i odrywają kawałki tkanek), pozostawiając ją przez dłuższy czas otwartą, co może sprzyjać powstawaniu zakażeń.
Bąkojady żyją w stadach. Gnieżdżą się w dziuplach drzew, a swoje gniazda wyścielają sierścią wyrwaną swoim gospodarzom. Tylko jedna para z grupy dorosłych bąkojadów przystępuje do lęgów (para dominująca). Reszta członków grupy zbiera materiał na gniazdo. W jednym lęgu samica składa 2-5 jaj (średnio 3), które są wysiadywane tylko przez parę dominującą. Reszta grupy nocuje na skórze swoich gospodarzy. Karmieniem młodych zajmują się, oprócz pary dominującej, również pozostali członkowie grupy (tzw. pomocnicy). Pomocnicy są zazwyczaj potomkami pary dominującej (przystępującej do lęgów).