Rodzina: pełzaczowate - certhiidae

Rodzaj: Certhia

• Pełzacz ogrodowy
• Pełzacz leśny

Rodzaj: Tichodroma

• Pomurnik

Pełzacz ogrodowy - Certhia brachydactyla

Pełzacz ogrodowy, mały, osiadły lub koczujący ptak z rodziny pełzaczowatych (certhiidae), rzędu wróblowych (Passeriformes), występuje w Europie z wyjątkiem Islandii, oraz Wielkiej Brytanii. Zasiedla parki, sady, ogrody, aleje starych drzew oraz brzegi lasów liściastych i mieszanych.

Ptak jest mniejszy od wróbla. Osiąga długość ciała ok. 13 cm i wagę 8-11 g. Jego upierzenie ma z wierzchu barwy maskujące, zlewające się z korą drzew, spód ciała jest jasny, a na bokach występuje brunatny nalot. Od pełzacza leśnego różni się dłuższym dziobem i krótszym pazurem tylnego palca. Długi dziób służy pełzaczom (ogrodowym i leśnym) do wydobywania pokarmu spod kory. Pożywieniem ich są owady i ich larwy, pajęczaki oraz drobne nasiona. Śpiew pełzacza ogrodowego składa się ze wznoszących się, wysoko brzmiących strof.

Gniazdo pełzacza ogrodowego, zbudowane z traw i drobnych patyczków, umieszczone jest pod odstającymi płatami kory lub w odpowiednich budkach lęgowych. Od kwietnia do czerwca pełzacze te mogą wyprowadzić do dwóch lęgów. W jednym lęgu samica składa 6-7 brązowo i czerwono nakrapianych jaj, które sama wysiaduje przez 13-15 dni. Pisklęta (gniazdowniki) opuszczają gniazdo po ok. 18 dniach.

W Polsce pełzacz ogrodowy jest ptakiem lęgowym i zimującym, liczniejszym na zachodzie kraju. Należy do gatunków chronionych.

posłuchaj moich własnych nagrań pełzacza ogrodowego

Pełzacz leśny - Certhia familiaris

Pełzacz leśny, mały ptak z rodziny pełzaczowatych (certhiidae), rzędu wróblowych (Passeriformes), występuje w Europie z wyjątkiem Islandii, północnej Skandynawii, dużych części Francji i Półwyspu Iberyjskiego. zasiedla zarówno obrzeża, jak i wnętrza starych borów mieszanych i iglastych. Spotkać go też można w parkach i ogrodach z drzewami iglastymi.

Pełzacz leśny jest ptakiem osiadłym i koczującym. Osiąga długość ciała ok. 13 cm, rozpiętość skrzydeł - 20 cm i ciężar 8-11 g. Od pełzacza ogrodowego różni się nieco krótszym dziobem, dłuższym tylnym pazurem i bardziej białym spodem ciała. Pokarmem tych ptaków są owady i ich larwy, pajęczaki i drobne nasiona. Przy poszukiwaniu pokarmu pełzacze wspinają się po pniu ku górze, a potem odlatują do następnego drzewa, aby od podstawy pnia kontynuować żerowanie. Strofy śpiewu tego pełzacza są dłuższe niż u pełzacza ogrodowego i składają się z dwóch tryli zaczynających się wysoko i stopniowo opadających. Po okresie lęgowym i zimą pełzacze leśne chętnie przyłączają się do stad sikor, raniuszków i mysikrólików.

Gniazdo pełzacza leśnego zbudowane z traw i drobnych gałązek umieszczone jest pod odstającymi płatami kory, w szczelinach pękniętych pni, stertach kamieni, w dziuplach i w odpowiednich budkach lęgowych. Sezon lęgowy trwa u tych pełzaczy od kwietnia do czerwca. W tym okresie ptaki te wyprowadzają 1-2 lęgi. W jednym lęgu samica składa 5-6 (nawet do 8) brązowo i czerwono plamkowanych jaj, które sama wysiaduje przez 13-15 dni. Pisklęta (gniazdowniki) opuszczają gniazdo po ok. 18 dniach.

W Polsce pełzacz leśny jest gatunkiem lęgowym i zimującym. W październiku można go często obserwować na wybrzeżu, kiedy to osobniki z północy Europy wędrują na południe, żeby tam spędzić zimę. Pełzacz leśny jest pod ochroną.

posłuchaj moich własnych nagrań pełzacza leśnego

Pomurnik - Tichodroma muraria

Pomurnik jest niewielkim, osiadłym ptakiem z rodziny pomurników (Tichodromidae), rzędu wróblowych (Passeriformes). W tej grupie ptaków wyróżnia się 2 podgatunki: Tichodroma muraria muraria i Tichodroma muraria nipalensis. Pomurniki występują w wyższych górach południowej i centralnej Europy, Azji Mniejszej i Azji Środkowej. Najdalej na północ wysuniętym stanowiskiem są Tatry. Pomurnik bytuje w Górach, powyżej hal. Trzyma się nagich skał do wysokości 4000 m n.p.m. Zimą przenosi się w doliny górskie.

Ptak ten jest wielkością zbliżony do kosa, ale ma bardziej smukłą sylwetkę. Wierzch i spód ciała pomurnika jest popielatoszary, kuper i ogon - ciemne, skrzydła różowo-czerwone z czarnym nalotem, lotki czarne z białymi, okrągłymi plamami (białe plamy występują również na końcach zewnętrznych sterówek). Białawe podgardle w okresie godowym przybiera barwę czarną. Ptak ten ma długi, cienki, lekko zagięty do dołu dziób, sztywny ogon i czarne, krótkie nogi. Pomurnik osiąga średnio: długość ciała ok. 16,5 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 27 cm i wagę 15-20 g. Żywi się bezkręgowcami. Owadów i pająków poszukuje na stromych skałach, a przy wspinaczce pomaga sobie skrzydłami. W czasie silnych mrozów pomurniki opuszczają strome skały i szukają pożywienia na ścianach budynków. Pomurnik wydaje niegłośne, krótkie gwizdy.

Pomurniki zakładają gniazda w trudno dostępnych szczelinach skalnych. Bronią się w ten sposób przed drapieżnikami takimi jak kuna i gronostaj. Gniazdo jest konstrukcją zrobioną z mchu, porostów, trawy, igliwia i korzonków i wyścieloną sierścią, wełną i piórami. Sezon lęgowy trwa od czerwca do lipca. W tym czasie pomurniki wyprowadzają 1 lęg. Samica składa 3-5 jaj, które wysiaduje sama przez 19-20 dni. Młode (gniazdowniki) opuszczają gniazdo po ok. trzech tygodniach.

W Polsce pomurniki należą do ptaków lokalnie lęgowych i zimujących. Występują tylko na wapiennych skałach w Tatrach i Pieninach. Liczebność pomurnika w naszym kraju ocenia się na 15 par lęgowych. Liczniej ptak ten występuje na obszarze Alp i Pirenejów, gdzie żyje kilka tysięcy par lęgowych. W Polsce pomurnik należy do gatunków zagrożonych wyginięciem, więc jest pod ochroną.