przy otwarciu strony odezwał się skowronek polny

Rodzina: Skowronkowate - Alaudidae

Rodzaj: Alauda

• Skowronek polny

Rodzaj: Galerida

• Dzierlatka

Rodzaj: Lullula

• Lerka, skowronek borowy

Rodzaj: Eremophila

• Górniczek

Rodzaj: Melanocorypha

• kalandra szara

Rodzaj: Calandrella

• skowrończyk krótkopalcowy

Skowronek polny - Alauda arvensis

Skowronek polny - mały ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), rzędu wróblowych (Passeriformes) - występuje w Eurazji i Afryce północnej. Dobrze czuje się na porośniętych trawą, płaskiich lub pofałdowanych pastwiskach, na pagórkach oraz na umiarkowanie wilgotnych łąkach i polach. Gnieździ się również na wydmach i dużych porębach. Populacje zachodnie są osiadłe, a wschodnie wędrują na zimę do południowych rejonów występowania, gdzie klimat jest łagodniejszy.

Skowronek ma wysmukłą sylwetkę i ledwo widoczny, krótki czubek na głowie, który staje się bardziej widoczny podczas stroszenia piór. Obie płci ubarwione są jednakowo: upierzenie wierzchu ciała jest szaroziemiste, z ciemniejszymi kreskami; spód ciała jest brudnobiały, na piersi poznaczony brązowymi kreskami, a niżej - bez kreskowania; brwi i obramowanie policzków mają jaśniejszy odcień niż reszta ciała. Zewnętrzne sterówki ogona są białe. Skowronki mają długi ogon, krótki dziób i jasnoróżowe nogi z długim, prawie prostym pazurem tylnego palca, co ułatwia poruszanie się po ziemi. Skowronek osiąga długość ciała ok. 17-19 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 30-36 cm i wagę - u samców ok. 30-45 g, u samic ok. 25-38 g. Samce są wyraźnie większe i cięższe od samic. Maksymalną wagę samce osiągają jesienią.

Pożywieniem skowronków są owady w różnych stadiach rozwoju, dżdżownice i inne bezkręgowce, a jesienią i zimą w diecie przybywa stopniowo pokarmu roślinego: nasiona chwastów, ziarna zbóż i zielone części roślin. Skowronki zbierają owady z ziemi lub wyciągają z gleby, chodząc lub biegając po jej powierzchni.

Samiec skowronka śpiewa zazwyczaj w locie. Milcząc wzlatuje prawie pionowo w górę na wysokość do 20 m, poczym zaczyna śpiewać wzbijając się spiralnie coraz wyżej, aż do wysokości 100 lub nawet 200 m. Potem na pewien czas zawisa w powietrzu, trzepocząc skrzydłami i cały czas śpiewa. Następnie rozpościera skrzydła i ogon, i cały czas śpiewając opada lotem ślizgowym spiralnie w dół. Na wysokości mniej więcej 20 m składa skrzydła, milknie i spada ku ziemi jak kamień. Dopiero nisko nad ziemią znowu rozkłada skrzydła i rozpościera ogon i elegancko ląduje. Skowronek swoim śpiewem oczarowuje samice, jak również utrzymuje inne samce w odpowiedniej odległości od własnego terytorium. Nieprzerwana, potoczysta i świergotliwa pieśń samca może trwać od kilku do kilkunastu minut, a Andrzej Kruszewicz w swojej książce pt. Ptaki Polski pisze: "pewien rekordzista śpiewał bez przerwy przez godzinę." Samce śpiewają na wdechu i na wydechu, intensywnie przy tym pracując skrzydłami - tzn. wykonując 10 do 12 uderzeń na sekundę. Takie lotniczo-wokalne popisy wymagają od ptaka niemało wysiłku. Skowronki w wolnej przyrodzie żyją średnio 3 lata. Kiedy mają dużo szczęścia, mogą żyć nawet ponad 10 lat.

Samiczka buduje gniazdo w dołku na ziemi, wśród niskiej roślinności zielnej i wyściela je korzonkami i trawą. Skowronki wyprowadzają w sezonie lęgowym (od kwietnia do lipca) 2-3 lęgi. W jednym lęgu samica składa 3-5 beżowych, nakrapianych szarobrązowymi centkami jaj, które sama wysiaduje przez ok. 11 dni. Gdy samiczka zajęta jest wysiadywaniem jaj, samiec nadal śpiewa. Pisklęta (gniazdowniki) opuszczają gniazdo po ok. 10-14 dniach, ale jeszcze przez pewien czas pozostają pod troskliwą opieką obojga rodziców. Ukryte w pobliżu gniazda oczekują, aż powrócą oni z pożywieniem.

Skowronki są w Polsce ptakami licznie lęgowymi. Przylatują do nas niekiedy już w połowie lutego, a odlatują we wrześniu i październiku. W ostatnim czasie obserwuje się zimowanie stad skowronków, dochodzących do kilkudziesięciu osobników, zwłaszcza na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce. Skowronki polne objęte są ochroną.

posłuchaj moich własnych nagrań skowronków polnych

Dzierlatka - Galerida cristata

Dzierlatka (pośmieciuszka, śmieciuszka) - mały ptak osiadły z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), rzędu wróblowych (Passeriformes) - występuje w Eurazji od Portugalii po północno-wschodnie Chiny i wschodnie Indie, oraz w Afryce północnej aż po Niger. Zasiedla suche, otwarte tereny z niską roślinnością, suche, płaskie murawy i ugory. Dzierlatka do Europy środkowej i zachodniej dotarła prawdopodobnie w średniowieczu.

Dzierlatka ma wielkość skowronka polnego. Ma krępą sylwetkę, długi dziób i dość krótki, rozwidlony ogon. Ubarwieniem, sposobem poruszania się na ziemi oraz w powietrzu przypomina skowronka polnego (Alauda arvensis). Upierzenie wierzchu ciała dzierlatki jest szaroziemiste, z ciemniejszymi kreskami; spód ciała jest brudnobiały, na piersi poznaczony brązowymi kreskami, a niżej - bez kreskowania; brwi i obramowanie policzków mają jaśniejszy odcień niż reszta ciała. Ogólnie rzecz ujmując upierzenie dzierlatki jest nieco ciemniejsze niż u skowronka polnego. Na głowie znajduje się charakterystyczny, szczeciniasty, ostro zakończony czubek (znacznie wyraźniejszy niż u skowronka polnego). Ogon jest ciemny, beżowo obrzeżony. W przeciwieństwie do skowronka polnego dzierlatka potrafi śpiewać na jakimś punkcie obserwacyjnym, np. na niewysokim krzewie (śpiewa również w locie). Dzierlatka osiąga długość ciała ok. 17 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 34 cm i wagę ok. 45 g. Ptaki te odżywiają się owadami i nasionami zbieranymi na ziemi. Zjadają również niektóre zielone części roślin.

Gniazdo dzierlatka zakłada w wygrzebanym w ziemi dołku, osłoniętym kamieniami lub bryłkami ziemi. Skowronek ten wyprowadza 2-3 lęgi w roku. Lęgi trwają od kwietnia do lipca. W jednym lęgu samica składa 3-7 białych, gęsto nakrapianych jasnoszarymi lub szarofioletowymi plamkami jaj, które sama wysiaduje przez 11-13 dni. Młode opuszczają gniazdo po ok. 9-10 dniach.

W Polsce dzierlatka jest gatunkiem lęgowym i zimującym. Można ją spotkać na ciepłych i suchych łąkach, skrajach dróg, a nawet placach budowy z odpowiednimi miejscami obserwacyjnymi. Znacznie liczniejsze niż w Polsce populacje tych skowronków obserwuje się na nizinach wokół morza Śródziemnego. W ostatnich latach obserwuje się spadek liczebności dzierlatki w naszym kraju. Dzierlatka objęta jest ochroną.

Lerka - Lullula arborea

Skowronek borowy (lerka) - ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), rzędu wróblowych (Passeriformes) - zamieszkuje Europę, Bliski Wschód (rozległy obszar położony na styku Europy, Azji i Afryki) i góry Afryki Północnej. Populacje zachodnie są osiadłe, a wschodnie zimują w południowych rejonach występowania, gdzie klimat jest łagodniejszy. Lerka zasiedla miejsca o silnym nasłonecznieniu, obrzeża borów, poręby i uprawy leśne.

Obie płci są ubarwione jednakowo. Upierzenie wierzchu ciała jest brązowe lub brudnożółte z intensywnym, ciemniejszym kreskowaniem. Spód ciała jest brudnobiały, na piersi brązowo kreskowany, niżej jednolity. Na głowie znajduje się niezbyt wyraźny czubek. Policzki lerki są szarobrązowe, jasno obramowane. Na brzegach skrzydeł widnieje czarno-biały rysunek. Lerka jest mniejsza od skowronka polnego (Alauda arvensis) i ma od niego bardziej krępą sylwetkę. Osiąga długość ciała ok. 15 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 30 cm i wagę ok. 23-35 g. Na pożywienie tego skowronka składają się owady i nasiona.

Lerka zakłada gniazdo na ziemi, w miejscu dobrze nasłonecznionym, pośród niezbyt gęstej roślinności zielnej, lecz dobrze osłonięte. Lerka wyprowadza dwa lęgi w roku: w kwietniu i w czerwcu. W jednym lęgu samica składa 3-5 białych lub szarawych, brązowo nakrapianych jaj, które sama wysiaduje przez 12-15 dni. Pisklęta (gniazdowniki) opuszczają gniazdo po ok. 14-15 dniach.

Lerka jest w Polsce ptakiem lęgowym. Przylatuje do nas w marcu-kwietniu, a okres odlotu rozciąga się od września aż do listopada. Ptak ten jest objęty ochroną gatunkową.

posłuchaj moich własnych nagrań lerki

Górniczek - Eremophila alpestris

Górniczek - mały ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), rzędu wróblowych (Passeriformes) - występuje w wielu podgatunkach. Zasiedla północną Eurazję oraz Amerykę Północną, Alaskę i arktyczną część Kanady. W okresie lęgowym górniczek przebywa w tundrze lub na skalistych szczytach górskich. Zimę chętnie spędza w cieplejszych rejonach: na wybrzeżach, nadmorskich plażach i bagnach. Górniczki dobrze czują się na terenach otwartych z niską roślinnością, na polach uprawnych, pastwiskach, ścierniskach, na preriach i stepach oraz rzadko na otwartych przestrzeniach w lasach.

Górniczek jest większy od wróbla, osiąga długość ciała ok. 18-20 cm i ciężar ok. 26-46 g. Upierzenie dorosłych ptaków jest brunatne z wierzchu i jaśniejsze od spodu. Ogon jest czarny, dobrze widoczny podczas lotu ptaka. Po obu stronach głowy, od oczu aż do dzioba ciągną się czarne "wąsy", a nad oczami znajdują się czarne "różki". Górniczek żywi się głównie nasionami i owadami. Pożywienie zbiera z powierzchni ziemi, biegając a nie skacząc jak większość małych ptaków. Gdy stadko górniczków pojawia się na żerowisku, natychmiast rozbiegają się we wszystkie strony w poszukiwaniu jedzenia.

Górniczek gniazdo zakłada w zagłębieniu ziemi. Samica składa 2-7 (zwykle 4) jaj, które wysiaduje przez 10-14 dni. Pisklęta pozostają pod opieką rodziców przez 9-12 dni. Górniczki występujące na małych szerokościach geograficznych wyprowadzają tylko 1 lęg w roku, a gatunki z dużych szerokości - 2 a nawet 3.

W Polsce górniczki spędzają zimę na wybrzeżu Bałtyku, na nadmorskich polach, łąkach i plażach. Ich przeloty mają miejsce w marcu-kwietniu oraz w październiku-grudniu. Są to ptaki chronione.

Kalandra szara - Melanocorypha calandra

Kalandra szara (skowronek kalandra), mały ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), podrzędu śpiewających, rzędu wróblowych (Passeriformes), występuje w trzech podgatunkach. Zamieszkuje w Europie południowej, Afryce północnej oraz w Azji. Dobrze czuje się na stepach, na suchych terenach otwartych zarówno na nizinach jak i na wyżynach. Unika natomiast terenów skalistych, żwirowych i półpustyń. Niektóre ptaki są wędrowne, inne wędrują tylko częściowo, a pozostałe są osiadłe.

Jest to dość duży skowronek z dobrze rozwiniętą główką, stożkowatym dziobem i czarną łatką na bocznej części szyi. Czubek na głowie, głowa, kark i grzbiet oraz skrzydła mają barwę płowożółtą do szarobrązowej. Czarnobrązowe środkowe części piór tworzą smugi na głowie i grzbiecie. Spód ciała jest szarawobiały z mało wyraźnymi smugami i dużymi, czarnymi plamami na piersi. Skrzydła mają białe krawędzie; również białe są zewnętrzne sterówki ogona. Kalandra szara osiąga długość ciała ok. 18-20 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 38-39 cm i wagę ok. 50-58 g. Latem skowronki te zjadają owady, a jesienią i zimą - pokarm roślinny. Melodyjny śpiew tego ptaszka przypadł do gustu Chińczykom do tego stopnia, że hodują go w klatkach.

Gniazdo kalandra szara zakłada na ziemi, w płytkim dołku i wyściela je trawą i liśćmi. Budową gniazda zajmują się obydwoje rodzice. W sezonie lęgowym samica składa 3 białawe (czasem żółtawe lub zielonkawe) jaja, gęsto upstrzone brązowymi i jasnofioletowymi plamkami. Inkubacja jaj trwa ok. 16 dni.

Kalandra szara nie gnieździ się w naszym kraju. Komisja Faunistyczna zalicza ją do kategorii "B", co oznacza, że w Polsce skowronka tego obserwowano w stanie dzikim w latach 1801-1950.

Skowrończyk krótkopalcowy - Calandrella brachydactyla

Skowrończyk krótkopalcowy, ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), podrzędu śpiewających, rzędu wróblowych (Passeriformes), występuje w kilku podgatunkach. Gnieździ się w Europie południowej, północno-zachodniej Afryce oraz w Azji od Turcji i południowej Rosji po Mongolię. Skowronek ten jest zasadniczo ptakiem stepów, preferującym suche, otwarte równiny, tarasy, stoki i tereny pagurkowate, pokryte roślinnością trawiastą. Chętnie też przebywa na terenach rolniczych. Ptaki te są wędrowne lub częściowo wędrowne, a niektóre (np. żyjące na Zakaukaziu) - osiadłe. Populacje wędrowne na zimowiska udają się przez Morze Śródziemne, Bliski Wschód i Saharę docierając do Afryki południowej, do krajów Sahelu (rejon geograficzny na południe od Sahary, sięgający na zachodzie do oceanu Atlantyckiego, a na wschodzie do sudańskiego wybrzeża Morza Czerwonego), w rejon Morza Czerwonego oraz do Indii. Wiosną i jesienią niekiedy zalatują do Europy północnej i zachodniej.

Jest to mały skowronek, mniejszy od skowronka polnego (Alauda arvensis). Osiąga długość ciała ok. 13-14 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 26-30 cm i wagę ok.19-25 g. Obie płci ubarwione są jednakowo. Wierzch ciała jest szarawobrązowy z ciemnymi smugami, pierś płowożółta, a brzuch - biały. Skowronek ten ma ciemny ogon, ciemną, małą plamę na boku szyi (w okolicy barku) i białą brew. U niektórych podgatunków na głowie występuje czerwonawy czubek. Skowronek ten żywi się bezkręgowcami oraz materiałem roślinnym. Ptaki te żerują pojedynczo lub w grupach. Owady zbierają z powierzchni ziemi.

W okresie godowym samiec wzlatuje na wysokość 30-50 m nad ziemię, krąży nad terenem gniazdowania to wznosząc się, to opadając iśpiewa pieśń godową zwykle przez 3-5 minut. Budową gniazda zajmuje się samica. Gniazdo zrobione z traw i korzonków, wyścielone miękkim materiałem roślinnym umieszczone jest w ziemnym dołku pod osłoną kępy traw lub krzewu, często otoczone patykami lub kamieniami. Skowrończyki krótkopalcowe wyprowadzają 2 lęgi w roku. W jednym lęgu samica składa 2-3 jaja.

Do Polski skowronki te jedynie wyjątkowo zalatują. Objęte są ścisłą ochroną.