Jest to duży, czarnobiały ptak. Jego ciężar może dochodzić do 4,4, a nawet do 5 kg, a rozpiętość skrzydeł może osiągać nawet 215 cm. Dorosłe ptaki mają czerwony dziób i czerwone nogi. Ptak ten przybywa do nas na lęgi z Afryki i jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny. Jego gniazda są duże, otwarte, umieszczone na dachach budynków lub na specjalnych, przygotowanych przez ludzi, platformach, umieszczonych na słupach. Ptak ten żywi się pokarmem zwierzęcym. Lubi chodzić po łąkach, gdzie łowi owady, płazy, gady, małe ssaki, np. krety, nornice, czasem zjada pisklęta ptaków. Podobno w dawnej Polsce tłuszczem tego ptaka leczono podagrę i kołtun, a sproszkowanym żołądkiem zmieszanym z winem i wodą - zatrucia u zwierząt i ludzi.

Jest to ptak mniejszy od rudzika, który na zimę odlatuje do Środkowej i Wschodniej Afryki. Samiec w szacie godowej ma rdzawą pierś, wierzch ciała ciemnobrunatny z żółtym deseniem, ciemne skrzydła z białymi plamami, kuper pomarańczowobrązowy, ogon czarny z białymi brzegami i białą nasadą. spód ciała jest kremowobiały, w kierunku piersi przechodzący w rdzawy. Ciężar tego ptaka wynosi 14-21 g, a rozpiętość skrzydeł 21-24 cm. Ptaszek ten preferuje wilgotne tereny otwarte, podmokłe łąki z wysepkami krzewów, tereny bagienne i torfowiskowe w dolinach rzek. Żywi się drobnymi bezkręgowcami zbieranymi z ziemi lub chwytanymi w locie, a dietę uzupełnia niewielką ilością nasion i jagód. Śpiew samca składa się z krótkich piosenek, w których można znaleźć liczne naśladownictwa innych gatunków ptaków. Czarkowate gniazdko umieszczone jest na ziemi pod osłoną trawy. Samiczka składa jaja o turkusowej barwie i wysiaduje je sama.

Jest to niewielki ptak wędrowny, który na zimę odlatuje do południowej Azji. U tego gatunku zaznacza się wyraźny dymorfizm płciowy w ubarwieniu. U dorosłego samca wierzch ciała i skrzydła są brązowe, a pierś, szyja, głowa i kuper lśnią szkarłatną barwą. Obie płcie mają biały spód ciała. Ptaszek waży ok. 21 g, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi ok. 25 cm. Żywi się drobnymi owadami, nasionami np. mniszka lekarskiego, babki, zjada też jagody, pączki i drobne listki drzew i krzewów. Zasiedla gęste zarośla, wikliny nadrzeczne, tereny podmokłe, strefy przybrzeżne, mokradła, obrzeża olsów w dolinach rzek. lubi siedliska sąsiadujące z terenami otwartymi. Śpiew godowy samca składa się z piosenek, które zawierają po kilka fletowych gwizdów. Śpiew ten można usłyszeć nawet w lipcu, gdy inne ptaki już nie śpiewają.

Jest to mały, osiadły ptak, którego rozpiętość skrzydeł wynosi ok. 29 cm, a ciężar - ok. 20 g. Jego upierzenie jest z wierzchu szaroniebieskie, a od spodu - rdzawobrązowe. Jako jedyny z naszych ptaków potrafi chodzić po pniach drzew głową w dół. Ptaki te odzywają się chętnie i głośno, i można je usłyszeć nie tylko wiosną i latem, ale również jesienią i w cieplejsze dni zimowe. Pożywieniem ich są owady i nasiona. Gnieżdżą się najchętniej w dziuplach, ale mogą też zakładać gniazda w budkach lęgowych. Ptak ten zalepia otwór wlotowy mieszaniną gliny i śliny tak, aby pasował do jego rozmiarów. W podobny sposób wygładza też nierówności dziupli. Wyściółkę gniazda stanowi kora sosnowa. Samica sama wysiaduje zniesienie, a potomstwo jest karmione przez oboje rodziców.

Są to średniej wielkości osiadłe, czarne ptaki, samce mają na głowie czerwoną czapeczkę. Rozpiętość skrzydeł wynosi ok. 75 cm, a masa - 250-320 g. Mogą dożyć 14 lat, ale często giną wcześniej za sprawą sokołów, jastrzębi i puchaczy. Ptaki te tworzą monogamiczne pary. Oboje partnerzy potrafią wykuwać dziuple w sosnach dębach czy bukach. Ptaki wykuwają co roku nową, obszerną dziuplę w zdrowym lub uszkodzonym drzewie. Opuszczone lub niedokończone dziuple wykorzystywane są przez gągoły, siniaki, sowy, kawki, szpaki, a także nietoperze, kuny, wiewiórki, osy, szerszenie i dzikie pszczoły. Oboje rodzice wysiadują zniesienie, jak również karmią pisklęta. Pożywieniem tych ptaków są przede wszystkim różne owady wydobyte z drewna, rzadziej zjadają gąsienice, ślimaki a nawet nasiona drzew. Lubią też zlizywać sok wypływający ze skaleczonych drzew. Potrafią też rozkopywać mrowiska i wyjadać mrówki.